Co dokładnie mówi nowa decyzja wykonawcza wprowadzająca ochronę czasową?

1. Ochrona czasowa jest formą ochrony międzynarodowej udzielanej zgodnie z zasadami określonymi w dyrektywie Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między Państwami Członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami, oraz przepisami rozdziału 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przeznaczona jest do ochrony cudzoziemców masowo przybywających na terytorium Państw Członkowskich Unii Europejskiej, którzy opuścili swój kraj pochodzenia lub określony obszar geograficzny, z powodu obcej inwazji, wojny, wojny domowej, konfliktów etnicznych lub rażących naruszeń praw człowieka. Ochrona czasowa udzielana jest do chwili, gdy możliwy stanie się powrót cudzoziemców do uprzedniego miejsca ich zamieszkania, jednakże nie dłużej niż na okres roku. Może zostać ona przedłużona o dalsze 6 miesięcy, jednak nie więcej niż dwa razy.

2. W związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i masowym napływem uchodźców wojennych z Ukrainy instytucja ta została wprowadzona dnia 4.03.2022 roku w celu ich ochrony. Zgodnie z decyzją wykonawczą Rady UE ochroną czasową objęci zostali wysiedleńcy, którzy musieli opuścić Ukrainę począwszy od dnia 24 lutego 2022 r.:

·       obywatele Ukrainy zamieszkujący w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r.;

·       bezpaństwowcy lub obywatele państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed dniem 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie;

·       członkowie rodzin dwóch wyżej wymienionych kategorii osób, o ile rodzina znajdowała się już i przebywała w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r.:

Decyzja wykonawcza Rady przewiduje również stosowanie dyrektywy albo ochrony przewidzianej prawem krajowym Państw Członkowskich Unii Europejskiej w odniesieniu do bezpaństwowców i obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy są w stanie udowodnić, że przed dniem 24 lutego 2022 r. legalnie przebywali w Ukrainie na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim, i którzy nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do kraju lub regionu pochodzenia.

3. W oparciu o przepisy dyrektywy władze państw członkowskich UE mają obowiązek zagwarantować osobom z wyżej wymienionych grup:

a) dostęp do odpowiedniego zakwaterowania oraz, gdzie konieczne, zapewnienie niezbędnych środków do uzyskania zakwaterowania,

b) zapewnienie niezbędnej pomocy w zakresie pomocy społecznej i uzyskania środków do życia, jeżeli nie posiadają one wystarczających środków,

c) zapewnienie opieki medycznej,

d) zapewnienie osobom w wieku poniżej 18 lat dostępu do edukacji .

Cudzoziemcy korzystający z ochrony czasowej będą mieli także prawo do:

a) uzyskania dokumentów potwierdzających korzystanie z ochrony czasowej- zaświadczenie

b) legalnej pracy i prowadzenia działalności gospodarczej na podobnych warunkach jak obywatele Państwa Członkowskiego, z uwzględnieniem zasad obowiązujących w zawodach,

c) korzystanie z możliwości edukacyjnych, w tym kształcenia dla osób dorosłych, kształcenia zawodowego i praktycznego zdobywania umiejętności zawodowych,

Dla małoletniego bez opieki korzystającego z ochrony czasowej sąd właściwy ze względu na miejsce pobytu małoletniego, na wniosek Szefa Urzędu, ustanowi opiekę.