Czy osoba uchodźcza, która już otrzymała ochronę czasową w Niemczech, może otrzymać ją ponownie, ale w Polsce? Oczywiście, rezygnując tym samym z ochrony w Niemczech.

Aktualizacja: 03.02.2023

Należy pamiętać, że obywatele Ukrainy, którzy po 24 lutego 2022 r. uciekli ze swojego kraju z uwagi na zagrożenie związane z konfliktem zbrojnym, nie są osobami objętymi ochroną międzynarodową (statusem uchodźcy czy też ochroną uzupełniającą), względem tych osób zastosowanie znajduje szczególne rozwiązanie wprowadzone decyzją wykonawczą Rady (UE) z dnia 4 marca 2022 r. tj. ochrona czasowa.

Polski ustawodawca uregulował instytucję ochrony czasowej w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Polski. 

Ponadto z uwagi na trudną sytuację humanitarną, ustawą z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa („specustawa”), Polska wprowadziła szczególne dodatkowe rozwiązania prawne dla obywateli Ukrainy. 

W art. 1 i 2 przywołanej ustawy wskazany jest katalog podmiotów, do których wskazana ustawa znajduje zastosowanie. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawa ta nie ma zastosowania do cudzoziemców posiadających:

a) zezwolenie na pobyt stały,

b) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,

c) zezwolenie na pobyt czasowy,

d) status uchodźcy,

e) ochronę uzupełniającą,

f) zgodę na pobyt tolerowany,

g) zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;

2) którzy:

a) złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,

b) zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 i 1918 oraz z 2022 r. poz. 583) lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą,

3) którzy korzystają z ochrony czasowej na terenie innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej przyznanej z powodu działań wojennych prowadzonych na terytorium Ukrainy.

Jak wynika z powyższego ustawodawca nie wyłączył z możliwości skorzystania ze szczególnych form pomocy cudzoziemców, którzy wcześniej korzystali z ochrony czasowej w innym państwie członkowskim. Wydaje się, że znajduje to także uzasadnienie w motywie 15 decyzji wykonawczej Rady (UE).

Należy wskazać, że polski ustawodawca wskazał jedynie, że uprawnienia przysługujące mocą „specustawy” wygasają (pozbawia się ich)  jeżeli obywatel Ukrainy wyjeździe z terytorium Polski na okres powyżej miesiąca. 

Tym samym nie ma formalnych przeciwwskazań, aby osoba, która korzystała z ochrony czasowej w innym państwie nie mogła skorzystać z pomocy w Polsce, pod warunkiem rezygnacji z pomocy w państwie pierwszej ochrony.