Jestem obywatelką UKR, która przyjechała do Polski po 24 lutego, chciałabym otworzyć w Polsce działalność gospodarczą, jakie opłaty mnie czekają i jakiego rodzaju podatki muszę opłacić?

Obywatele Ukrainy mogą obecnie, dzięki specustawie, wykonywać działalność gospodarczą w każdej z dostępnych form, w tym także jednoosobową działalność gospodarczą. 

Jej założenie, tj. rejestracja w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest w Polsce bezpłatne.

 Trzeba to mieć na uwadze wobec zdarzających się prób wyłudzenia od osób zakładających jednoosobową działalność gospodarczą dodatkowych opłat przez oszustów działających w szczególności w internecie. Ani wniosek o rejestrację firmy, ani sama jej rejestracja nie podlegają żadnym opłatom! Inaczej jest w przypadku tworzenia w Polsce działalności gospodarczej w formie spółki, np. z ograniczoną odpowiedzialnością, z czym wiążą się także koszty jak np. opłata od wniosku do sądu o rejestrację spółki.

Jednoosobową działalność gospodarczą można założyć on-line lub tradycyjnie w dowolnym urzędzie gminy. Biorąc pod uwagę, że obywatele Ukrainy objęci specustawą otrzymują numer PESEL a wraz z nim dostęp do profilu zaufanego, zaleca się wybór formy on-line. Szczegółowy opis procedury rejestracji firmy w CEIDG przez obywatela Ukrainy oraz praktyczne wskazówki znajdują się na stronie portalu nadzorowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii pod adresem: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/001481.

Nie jest możliwa jednoznaczna odpowiedź na pytanie o to, jakie będą koszty prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce, w tym jakiej wysokości podatki będzie uiszczał dany przedsiębiorca.

Jako podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, czyli podatku PIT, należy wybrać jedną z trzech form opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej:

  • na zasadach ogólnych według skali podatkowej (na dzień 12 maja 2022 roku stawka podatkowa 17% od dochodów do 120.000 zł w skali roku i 32% od dochodów powyżej 120.000 zł w skali roku)
  • według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%)
  • ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. To oznacza, że przedsiębiorca opodatkowany będzie na zasadach ogólnych, jeżeli nie wybierze innej formy opodatkowania.

W przypadku skali podatkowej i stawki liniowej przedmiotem opodatkowania jest dochód, a w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty przychód.

UWAGA: zgodnie z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stawka podatkowa PIT wynosząca obecnie 17% ma być od 1 lipca 2022 roku obniżona do 12%. Nowa skala podatkowa ma być stosowana do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 roku.

W wyborze optymalnej formy opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej może pomóc poradnik udostępniony na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00172, zawierający także wyjaśnienie niektórych pojęć podatkowych i pokazujący różnice wynikające z wyboru formy opodatkowania.

Poza opodatkowaniem dochodów z działalności gospodarczej należy pamiętać o podatku VAT płaconym niezależnie od podatku dochodowego PIT i od tego, czy PIT rozliczany jest na zasadach ogólnych, według stawki liniowej czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Przedsiębiorcy mają co do zasady obowiązek zarejestrowania do VAT (co można uczynić już w ramach wniosku o rejestrację działalności gospodarczej w CEIDG). Od tej zasady istnieją wyjątki. Nie trzeba rejestrować się do VAT, gdy:

  • sprzedaż nie przekracza limitu 200 tys. zł rocznie
  • sprzedawane są wyłącznie towary i usługi zwolnione z VAT.

Informacja o możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT znajduje się na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00246.

Kolejnym kosztem związanym z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej są składki uiszczane do ZUS na:

  • ubezpieczenia społeczne, z których obowiązkowe są: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne jest ubezpieczenie chorobowe
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
  • ubezpieczenie zdrowotne.

Uwaga! Osoby, które dopiero zaczynają działalność gospodarczą, mogą przez 6 miesięcy korzystać z Ulgi na start. Ulga zwalnia z płacenia części składek, dzięki czemu opłacana jest jedynie składka ubezpieczenia zdrowotnego.

Po 6 miesiącach można skorzystać z kolejnej możliwości obniżenia składki i przez 24 miesiące płacić obniżone składki od preferencyjnej podstawy.

Wysokość składki zdrowotnej (czyli jedynej obowiązkowo opłacanej przez pierwsze 6 miesięcy działalności) zależy od osiągniętego miesięcznie dochodu i aktualnie wynosi 9% dochodu, jednak nie mniej niż 270,90 zł. Kalkulator służący obliczaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne dostępny jest na stronie ZUS pod adresem: https://www.zus.pl/firmy/przedsiebiorco-przeczytaj-wazne/kalkulator-skladki-zdrowotnej.

Ze względu na skomplikowanie zagadnień prawa podatkowego i ubezpieczeń społecznych oraz zasad rachunkowości, zaleca się korzystanie z usług księgowych, będących doradcami podatkowymi, którzy pomogą wybrać korzystną formę opodatkowania, a także będą prowadzić księgi rachunkowe firmy i wyliczać wysokość należnego podatku i składki ZUS.