Obywatel kraju innego niż Ukraina planuje jechać dalej do innego kraju EU – czy zostanie przepuszczony przez granicę w świetle nowych przepisów UE czy musi ubiegać się o wizę na wjazd i w międzyczasie zalegalizować pobyt w Polsce?

Wobec braku kontroli granicznej na granicach wewnętrznych UE (w tym na granicy pomiędzy Polską a Czechami) w momencie przekraczania granicy nie dojdzie do weryfikacji legalności przekroczenia granicy. Jednak do kontroli legalności pobytu cudzoziemca może dojść w każdej chwili już na terytorium Czech. 

Decyzja wykonawcza rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzająca istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE skutkującej wprowadzeniem tymczasowej ochrony ma zastosowanie do następujących kategorii wysiedleńców, którzy musieli opuścić Ukrainę począwszy od dnia 24 lutego 2022 r. w następstwie inwazji wojskowej rozpoczętej w tym dniu przez rosyjskie siły zbrojne: 

a.obywateli Ukrainy zamieszkałych w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r.;

b.bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed dniem 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie; oraz 

c.członków rodzin osób, o których mowa w lit. a) i b).

Wyżej wymienionym osobom przyznana została ochrona czasowa w państwach UE, zatem także w Czechach, co otwiera drogę do wjazdu tych cudzoziemców na terytorium także Czech i legalnego pobytu w tym państwie, ewentualnie ubiegania się o ochronę międzynarodową. Ochrona czasowa jest przyznawana zasadniczo na okres do 1 roku z możliwością przedłużenia.

Ochronę przewidziano także dla bezpaństwowców i obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy mogą dowieść, że przebywali legalnie w Ukrainie przed dniem 24 lutego 2022 r. na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim, i którzy nie są w stanie powrócić w bezpiecznych i trwałych warunkach do swojego kraju lub regionu pochodzenia.

Jeśli chodzi o pozostałych cudzoziemców, niebędących obywatelami Ukrainy, to państwa członkowskie mogą objąć tymczasową ochroną także wszystkich innych bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy to obywatele i bezpaństwowcy legalnie przebywali w Ukrainie i którzy nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do swojego kraju lub regionu pochodzenia. Do osób takich mogą należeć obywatele państw trzecich, którzy w czasie wydarzeń prowadzących do masowego napływu wysiedleńców studiowali lub pracowali krótkoterminowo w Ukrainie. Celem takiej ochrony jest jednak nie stała legalizacja pobytu takiej osoby w państwie UE, a jedynie umożliwienie jej bezpiecznego przejazdu w celu powrotu do swojego kraju lub regionu pochodzenia. Zatem ewentualny dłuższy pobyt wymienionego w pytaniu obywatela Indii w Czechach regulowany jest krajowymi przepisami Republiki Czeskiej i wymaga weryfikacji w czeskim systemie prawnym.