Planowane zmiany w specustawie – maj 2023

W połowie kwietnia Sejm przyjął Ustawę o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza także zmiany w specustawie ukraińskiej (ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa). Uchwalona ustawa została przekazana do Senatu. 11 maja Senat przyjął ustawę bez poprawek.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany dotyczące obywateli Ukrainy:

1. Pobyt w Polsce uznany za legalny do 4 marca 2024 r.

Legalny pobyt obywateli Ukrainy, którzy legalnie przybyli do Polski od 24 lutego 2022 w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie zostaje przedłużony do dnia 4 marca 2024. Dotyczy to także obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka oraz członków ich rodzin

[art.12 pkt 1 lit. A nowelizacji; art. 2 ust.1 i 2 ustawy zmienianej]

2. Pobyt osób uczących się w Polsce uznany za legalny do 31 sierpnia lub 30 września 2024 r.

Do dnia 31 sierpnia 2024 r. zostaje przedłużone prawo pobytu w Polsce tych obywateli Ukrainy, którzy legalnie przybyli do Polski od 24 lutego 2022 w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie, którzy:
w dniu 4 marca 2024 r. korzystają z wychowania przedszkolnego, realizują obowiązek szkolny albo realizują obowiązek nauki w polskim systemie oświaty (zgodnie z Prawem oświatowym);
w dniu 4 marca 2024 r. pobierają naukę w przedszkolu lub szkole funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość;
nie później niż w roku szkolnym 2022/2023 rozpoczęły naukę w branżowej szkole II stopnia, szkole policealnej lub szkole dla dorosłych;
Przedłużenie to dotyczy także rodziców lub opiekunów tych osób, jeśli są one niepełnoletnie.

Do 30 września 2024 r. przedłużony zostaje pobyt obywateli Ukrainy przystępujących do polskiego egzaminu maturalnego w terminie poprawkowym.

[art.12 pkt 1 lit. b nowelizacji; dodany ust. 10 i 11 ustawy zmienianej]

3. Przedłużenie do 4 marca 2024 r. ważności wiz, zezwoleń na pobyt czasowy, terminu na opuszczenie Polski, terminu dobrowolnego powrotu, kart pobytu i innych dokumentów

Do 4 marca 2024 z mocy prawa przedłużeniu ulega okres pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy krajowej oraz okres ważności tej wizy, pod warunkiem, że ostatni dzień pobytu w Polsce na podstawie wizy przypadał w okresie od 24 lutego 2022 r. Wiza krajowa w okresie przedłużenia okresu pobytu oraz okresu ważności nie uprawnia do przekraczania granicy.

W sytuacji, gdy ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium RP przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., pobyt w Polsce uznaje się za legalny do dnia 4 marca 2024 r., jeżeli obywatel Ukrainy przebywa w Polsce:
na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski lub inne państwo obszaru Schengen
na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen,
w ramach ruchu bezwizowego

Jeżeli ostatni dzień okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres ważności tego zezwolenia ulega przedłużeniu z mocy prawa do dnia 4 marca 2024 r.

W przypadku upływu ważności w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” wydanych obywatelom Ukrainy, ich ważność ulega przedłużeniu do dnia 4 marca 2024 r.

Przedłużenie do 4 marca 2024 r. dotyczy także terminów do opuszczenia przez obywatela Ukrainy terytorium Polski (z art. 299 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach, dalej u.c.) oraz terminów dobrowolnego powrotu (z art.315 ust.1 u.c.), które przypadały w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.

4. Szczególne rozwiązania w zakresie legalizacji pobytu obywateli Ukrainy przedłużone do 4 marca 2024 r.
Do dnia 4 marca 2024 r. udziela się zezwolenia na pobyt czasowy obywatelom Ukrainy niespełniającym ustawowych wymogów warunkujących udzielenie zezwolenia, chyba że:
– dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu,
wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego,
– w toku postępowania cudzoziemiec złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane albo zeznał on nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego.
Zezwolenia, o którym mowa powyżej, udziela się na okres 1 roku licząc od daty wydania decyzji.

[art. 12 pkt. 5 nowelizacji; art. 42a ust. 1 ustawy zmienianej]

Ponadto do dnia 4 marca 2024 r. nie bada się tzw. rentowności, dochodowości działalności gospodarczej (nie stosuje się warunków z art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach) w stosunku do obywateli Ukrainy wykonujących działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG, którzy ubiegają się o zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

[art. 12 pkt. 5 nowelizacji; art. 42 w ust. 3a, 5a, 6, 7, 8, 11 i 12a ustawy zmienianej]

5. Odstąpienie od wszczęcia lub umorzenie postępowania w sprawie zobowiązania obywatela/ki Ukrainy do powrotu do 4 marca 2024 r.
W okresie do dnia 4 marca 2024 r. w określonych przypadkach, (określonych wart. 302 ust. 1 pkt 1-8 i 10-16 ustawy o cudzoziemcach) można nie wszczynać postępowania w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu wobec obywatela/ki Ukrainy, a wszczęte postępowanie w tej sprawie umorzyć, jeżeli przemawia za tym ważny interes tego obywatela.

[art. 12 pkt. 5 nowelizacji; art. 42b ustawy zmienianej]

6. Bieg terminów w sprawach pobytowych zawieszony do dnia 4 marca 2024 r.

W okresie do dnia 4 marca 2024 r. r. bieg terminów na załatwienie spraw dotyczących:

1) udzielenia cudzoziemcowi:
zezwolenia na pobyt czasowy,
zezwolenia na pobyt stały,
zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej
2) zmiany:
zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,
zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
3) cofnięcia cudzoziemcowi:
zezwolenia na pobyt czasowy,
zezwolenia na pobyt stały,
zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej

• w postępowaniach prowadzonych przez wojewodę nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
  [art. 12 pkt. 5 nowelizacji; art. 100d ust. 1 ustawy zmienianej]

Zmiany czekają teraz na podpis prezydenta.